Reisverslag natuurreis naar Abruzzo in Italië: close encounters met wolven, gemzen en stekelvarkens

Elk jaar in september trekt een groep STARLING-reizigers naar de Abruzzen in Italië. Deze desolate bergketen vormt een minder bekende bestemming voor natuurreizen, maar je krijgt er vaak op verbluffende wijze wolven en andere wilde zoogdieren te zien. Ook dit jaar blikt natuurgids Mark Kaptein terug op een fenomenale week vol wolven in Abruzzo. Lees hier zijn reisverslag.

Een reisgezelschap op dezelfde golflengte

Tijdens de gezellige rit van Rome naar het Abruzzo Nationaal Park is het me meteen duidelijk: dit is een groep vol gelijkgestemde natuurenthousiastelingen. Stuk voor stuk mensen die het gedrag van de dieren willen observeren en zin hebben om bij te leren over het gebied en de aanwezige soorten. Perfect om een reis als deze aan te vatten.

Wolven zien is het hoofddoel voor deze trip, maar ook de marsicanbeer (een ondersoort van de Europese bruine beer), stekelvarkens, wilde kat en appenine gems staan hoog op het lijstje van mijn reisgezelschap.

Op zoek naar wolven in Abruzzo 

De eerste ochtend in Abruzzo gaan we direct vroeg op pad, aangezien wolven voornamelijk ‘s nachts en ‘s ochtends vroeg actief zijn in deze regio. Wanneer ik na een klein uurtje rijden een edelhert en haar kalf de berg af zie rennen, verwacht ik dat er een roofdier in de buurt is. En ja hoor: na een snelle scan zien we een grote mannetjeswolf op de bergkam. Helaas is deze ontmoeting vrij kort en niet alle deelnemers krijgen de wolf te zien. Maar dit is nog maar de eerste dag …

De eerste ochtend zien we al een grote mannetjeswolf op de bergkam

We volgen een bergweggetje door de vallei tot we ons bevinden achter de bergkam waar we de mannetjeswolf zagen. In een paar open velden, in een stukje naaldbos en bij een paar koeien naast een permanente watercrib vinden we enorm veel wolvensporen. Ook werd ons verteld dat hier pups waren gezien … In combinatie met de richting waar het volwassen mannetje deze ochtend heen liep, realiseren we ons dat we een rendez-vouz site hebben gevonden. Dit is een plek waar wolven hun pups achterlaten wanneer ze gaan jagen of markeren. De pups verblijven over het algemeen zo’n 3 weken in een hol, daarna brengen ze de maanden waarin ze opgroeien op zulke ontmoetingsplaatsen door.

Vechtende herten en huilende wolven in de Italiaanse bergen

Na een interessante ochtend rijden we terug richting het prachtig gelegen hotel, in een pittoresk Italiaans dorpje. De afwisseling tussen wildlife watching en in het zonnetje genieten van de Italiaanse keuken – alle maaltijden zijn hier van hoog culinair niveau – zorgt tijdens deze trip voor een echt vakantiegevoel.

In de namiddag keren we terug naar de locatie waarvan we vermoeden dat een rendez vous spot voor wolven is. We hebben geluk: hoewel de hertenbronst ook voor veel toeschouwers zorgt, zijn er geen fotografen of andere toeristen in de buurt. Burlende mannetjesherten vullen de bergwanden en we hebben het geluk een live gevecht te zien! Een mega indrukwekkend schouwspel waarbij alleen de sterkste herten hun harem behouden en de kans hebben om zich voor te planten.

Een magisch moment: overal om ons heen beginnen wolven te huilen

Na dit goede begin van de middag komen we aan bij de rendez vous spot van de wolven. Net voor het donker indaalt, horen we zacht gehuil … Maar is dit een wolvenpup, of onze verbeelding? Nog geen minuut later duikt de grote mannetjeswolf op, naast ons in een veld. Ook hij begint te huilen. Wat volgt is niet minder dan magisch. Overal om ons heen beginnen wolven te huilen. Ze maken zich klaar voor sociale interactie, en de volwassen dieren bereiden zich voor op de nachtelijke jacht. Uiteindelijk laten 8 pups en 2 volwassen wolven zich vanavond zien, maar de roedel bestaat uit 9 pups en zeker 4 volwassen wolven.

Je keert tevreden terug

Vanaf die avond keren we elke ochtend terug naar ‘onze’ wolvenplek om te genieten van de wolvenpups. We observeren hun sociaal gedrag, huilen, spelen, hun interactie met de volwassen dieren en leren enorm veel over wolven in het wild. Omdat rendez vouz plekken erg gevoelig zijn voor verstoring, houden we altijd voldoende afstand. Zo’n intieme plaats binnen het wolventerritorium hoor je als natuurliefhebber te respecteren. Dat maakte het niet altijd makkelijk om de wolven op foto’s vast te leggen, maar de úren aan observaties en beleving maken dit meer dan goed!

Een memorabele encounter met een volwassen wolf op 5 meter afstand

Ook op andere momenten tijdens deze reis komen we trouwens nog wolven tegen. Tijdens een namiddaguitstap om beten te spotten zien we nog twee keer een volwassen wolf. En tijdens een spotlight-sessie hebben we een memorabele encounter met een volwassen wolf op een 5-tal meter van onze minibus.

In totaal zien de deelnemers tijdens deze reis 11 keer wolven in het wild!

Natuur in Abruzzo komt tot leven in het donker

Overdag nemen we vaak wat rust terwijl we genieten van het Italiaanse eten en het berglandschap. We hebben tijdens deze trip altijd de mogelijkheid om in de namiddag mooie hikes te maken, hoog de bergen in.

Dit levert kansen op om appenine gemzen te zien (een aparte ondersoort), al is dat nooit gemakkelijk. Maar we klimmen naar de hoogste toppen en slagen erin om de gemzen te vinden: de meeste deelnemers kunnen ze heel mooi waarnemen. Op deze hikes zien we ook herten, steenarenden, muurhagedissen en mooie vlindersoorten, waaronder het tijgerblauwtje.

Wilde katten zijn hier erg zeldzaam, maar iedereen krijgt ze mooi te zien

De meeste avonden gaan we eropuit op zoek naar beren en andere nachtactieve soorten. Abruzzo komt pas echt tot leven nadat het donker is. Overal zien we edelherten, reeën en vossen. Vrij zeldzame soorten als de boommarter, de steenmarter en de egel zien we bijna elke avond. Ook komen tot onze verbazing heel veel dassen in ons vizier.

Echte highlights van onze nachtsafari’s zijn twee sightings van wilde katten. Terwijl die hier erg zeldzaam zijn, krijgt iedereen ze mooi te zien. We spotten ook een relmuis, voor velen een nieuwe soort.

Verborgen beren

De marsicanbeer (Marsicaanse bruine beer) blijkt dit jaar moeilijk te vinden. In de laatste maanden werden twee habituated individuen helaas door mensen gedood … Maar het voornaamste probleem is dat de meeste beren buiten het park zitten en door het voedseltekort diep in de nacht de dorpen in trekken. Alle locaties waar in deze tijd van het jaar normaal beren gezien worden, hebben dit jaar geen voedsel of, door de natte zomer, veel minder fruit. De beren moeten dus veel verder trekken om genoeg te eten te vinden.

Na veel zoeken horen we uiteindelijk de waakhonden alarm slaan. In dit gebied hét teken van een naderende beer of wolf! We krijgen heel kort een jonge mannetjesbeer in de spotlight. Helaas gaat het om een heel schuw exemplaar. Voor het overgrote deel van de groep hem kan zien, is hij alweer verdwenen. Niet de beren sighting waar we op hoopten, maar ze zitten er dus nog wel. Volgend jaar gaan we opnieuw op zoek!

Nachtsafari’s vol stekelvarkens, en een gewonde eekhoorn

Een spectaculair highlight van de nachtsessies zijn ook de 4 afzonderlijke sightings van stekelvarkens. De crested porcupine werd door de Romeinen in Italië geïntroduceerd en leeft er nu al meer dan 1000 jaar. We zagen ook een zeer klein babystekelvarken. Zelfs voor mij als doorgewinterde natuurgids was dit de eerste keer, erg speciaal dus.

Een ander speciaal moment beleven we wanneer we op de terugweg na een wolf watching-sessie een aangereden Calabrian black squirrel vinden. Het gewonde dier laat zich makkelijk oppakken, maar lijkt nog wel snelle reflexen te hebben. We brengen de eekhoorn naar een opvangcentrum voor wilde dieren, dat we – net als het bijbehorende natuurhistorisch museum – ook bezoeken. Na drie dagen later gingen we terug: ‘onze’ eekhoorn had het overleefd en was de dan nadien weer uitgezet. We noteren de Calabrian black squirrel dus op ons lijstje van waargenomen diersoorten in Abruzzo én mogen het overleven van dit exemplaar op ons conto zetten. Mooi om op deze manier iets te kunnen terugdoen voor de wildlife in het gebied!

Mijn conclusie na deze natuurreis naar de Abruzzen: het was een zeer geslaagde trip waarbij we veel verschillende soorten hebben gezien en enorm veel hebben geleerd over dit Italiaanse natuurgebied, over wolven en alle andere wildlife. Dankjewel aan het fantastische reisgezelschap, zonder hen was deze trip niet zo’n succes geweest!