In het spoor van Sir David Attenborough: vogelreis naar West-Papoea!

Een spetterende start

We zijn onze reis van 2015 gestart met het laaglandregenwoud van Nimbokrang. De keuze om te starten met Nimbokrang is omdat we hier de meeste flexibiliteit hebben. De afstanden zijn niet al te groot en er bestaat de mogelijkheid om, indien gewenst, het tijdens de middag rustig aan te doen. Hierdoor kan iedereen op zijn positieven komen na een lange vliegreis.

Veel geslapen werd er echter niet. We verbleven vier volle dagen in de homestay van onze gids Jamil, een van de beste vogelkijkers van Papoea, en konden onze tijd goed gebruiken. Alle deelnemers waren zo gedreven dat, op enkele dipjes tijdens ritten tussen de vogelplekken na, iedereen vergat wat een jetlag was. Het resultaat mocht er zijn: de twelve-wired bird-of-paradise, king bird-of-paradise, lesser bird-of-paradise, pale-billed sicklebill, Jobi manucode, glossy-mantled manucode, brown-collared brush turkey (tweemaal), New Guinea harpy eagle, Papuan hawk-owl, zoe’s imperial pigeon, marbled- en Papuan frogmouth, Papuan dwarf kingfisher, shovel billed kingfisher, blyth’s hornbill, pesquet parrot, buff-faced pygmy parrot, Papuan king-parrot, salvadori’s fig-parrot, Papuan hanging parrot, brown lorry, Papuan pitta, fawn-breasted bowerbird, emperor fairywren, New Guinea babbler, blue jewel-babbler, lowland peltops, torrent flycatcher, black butcherbird, boyer’s- en golden cuckooshrike, sooty- en white bellied thicket-fantail, grand munia en de crimson finch zijn een greep uit de laaglandsoorten die typisch zijn voor dit deel van Papoea. Buiten categorie was zonder twijfel de waarneming van een mannetje magnificent riflebird (mannetjes staan te boek als extreem schuw) dat met zijn prachtige zang het regenwoud betoverde en de waarneming van twee victoria crowned pigeons. Een soort die door bejaging rondom de dorpen nagenoeg niet meer wordt waargenomen.

De centrale hooglanden

Vanuit Jayapura namen we vervolgens een ochtendvlucht naar Wamena, gelegen in de centrale bergketen die over het hele eiland van Papoea loopt. In de namiddag gingen we rustig op pad in de buurt van Wamena om te acclimatiseren aan de hoogte met als hoogtepunt alweer een nieuwe paradijsvogel. We konden langdurig een van de vele roepende mannetjes superb bird-of-paradise bewonderen en zagen tevens onze enige ornate honeyeaters en black-breasted mannekins van de reis. Na een kleine week sliepen we nog eens een nacht in een hotel met een warme douche.

In de vroege ochtend maakten we kennis met de crew die ons met zware pick-ups meenam, ver van alle beschaving, de bergen in, volledig voorzien voor een week. Na verschillende stops met onder andere de great woodswallow, de brown falcon, de Baliem whistler, de alpine robin en de onverwachte white-eyed robin arriveerden we ‘s avonds op onze eerste kampplaats op 3300 meter hoogte met zicht op Lake Habema. Van hieruit gingen we de volgende dagen stelselmatig op zoek naar de typische soorten die gebonden zijn aan de verschillende biotopen en hoogten. Gaande van open drassige hoogveenvlaktes tot nevelwouden vol mossen en orchideeën.

De Baliemvallei was zonder twijfel het meest uitdagende deel van onze reis: ijskoude nachten onder shelters, zware regenval, glibberige trails, akelige afgronden maar onbeschrijflijk mooi en puur met een prachtig team van helpers die dag en nacht voor ons klaar stonden. ’s Avonds rond het kampvuur zongen ze ‘a capella’ hun wondermooie ritmische gezangen. Los van de overvloed aan nieuwe vogelsoorten die we hier te zien kregen waren dit kippenvelmomenten om nooit meer te vergeten.

De hoogtepunten op vlak van vogels waren talrijk: de king of saxony bird-of-paradise, salvadori’s teal, snow mountain quail, de giftige (!) blue-capped ifrita, splendid astrapia, brown sicklebill, Papuan harrier, chestnut forest rail, spotless crake, dusky woodcock, painted, brehms- en modest tiger-parrot, stellas lorikeet, goldies lorikeet, archbold’s bowerbird, Papuan treecreper, orange crowned fairy-wren, orange cheeked honeyeater, macgregor’s honeyeater, Papuan thornbill, northern logrunner, crested satinbird, crested berrypecker, mountain peltops, hooded cuckooshrike, black sitella’s, lorentzs whistler, greater ground robin, lesser melampitta, Papuan grassbird, long-tailed honey buzzard, black mantled goshawk, alpine pipit en de mountain firetail. Meest uitzonderlijk was waarschijnlijk de zelden waargenomen streaked berrypecker.

Meest confronterend was echter een boomkangoeroe die in een strop hing. Onze ‘westerse’ natuurbehoud reflex deed ons onmiddellijk dit uiterst zeldzame beestje bevrijden maar onze lokale vrienden maakten ons duidelijk dat dit voor mensen die trachten te overleven in dit harde klimaat niet in dank zou worden afgenomen en namen het beestje mee naar de ‘eigenaar’ van de strop.

Na onze vijfdaagse trekking door de Baliemvallei vatten we met tegenzin de terugrit aan naar Wamena. Enige positieve vooruitblik was om nog eens te slapen in een bed en te kunnen genieten van een warme douche. De volgende dag namen we de ochtendvlucht vanuit Wamena naar Sentani en als het kon meteen door met een andere vlucht vanuit Jayapura naar Manokwari (Vogelkop,West-Papoea). Onze vlucht werd echter uren uitgesteld wegens een lekke band. Met man en macht , enkele krieken en houtblokken werd er een nieuwe band vast gezet. Die namiddag keken we vogels in de buurt van het meer in Sentani. Hoogtepunt hier was zonder meer de slaapplaats van honderden grand-, chestnut-breasted- en hooded mannakins.

De dansers van Arfak

Volgende halte was het Arfakgebergte dat gelegen is in het Vogelkop schiereiland in het uiterste westen van Papoea. We verblijven hier in de homestay van de legendarische Zeth Wongor. De man die onder andere BBC en Sir David Attenborough aan fantastische reportages heeft geholpen dankzij zijn kennis van dit gebied. Het is echter een man die zonder scrupules gebleven is en die ons goedlachs en zeer gedreven zes dagen mee op sleeptouw neemt. Zware klimpartijen kregen we zeker voorgeschoteld. Vier uur ‘s nachts vertrekken in het donker met koplampje op het hoofd op steile beklimmingen naar verschillende hides die hij heeft gebouwd bij de dansplekken van paradijsvogels.

De eerste twee dagen bezochten we de dansplaatsen van de western parotia en de magnificent bird-of-paradise. BBC-beelden in het echt. Niet vanuit een luie zetel met een biertje in de hand, maar bijna op de knieën zittend in een hutje, uren in het donker, geplaagd door muggen, soms rillend door de afkoeling van het natte T-shirt, verboden te praten of niezen, muisstil wachtend. Maar de beloning was des te groter: onvergetelijke waarnemingen stuk voor stuk.

In de lagere delen van de Arfak kregen we daarnaast nog een hele hoop andere leuke soorten te zien zoals onder andere de masked bowerbird, trumpet manucode, spotted jewell babbler, pygmy drongo-cuckoo, goldenface-, white-faced- en green-backed robin, pygmy eagle, variable goshawk, blue collared parrot, Papuan mountain pigeon, greater black coucal, mountain owlet nightjar, josephine’s lorikeet, black-eared catbird, bicoulered mouse warbler, Vogelkop whistler, hooded pitohui en de fantailed monarch.

De volgende drie dagen stond een zware trekking naar het hoogste gedeelte van dit ondoordringbaar oerwoud op het programma waarbij we sliepen onder shelters. Dit is de enige manier om verschillende endemische vogelsoorten te vinden en een trip zo ver weg van de bewoonde wereld levert altijd iets bijzonder op. Hoogtepunten waren de volledige balts en paring van de black sicklebill vanuit een hide, drie Arfak astrapias, de feline owlet nightjar, de Vogelkop bowerbird vanuit een hide, de smoky-, de ashy- en de garnet robin, de pygmy-, de fairy- en de Papuan lorikeet, de jungle boobook, de Papuan sitella, de bronze ground dove en na hard zoeken op het laatste nippertje een mannetje long-tailed paradigalla. Buiten categorie waren de waarnemingen van een mannetje dwarf cassowary met twee kuikens en wederom een boomkangoeroe. Ditmaal gelukkig niet in een strop.

Het Vogelkop schiereiland

Vanuit de Arfaks reisden we verder naar Sorong in het uiterste westen van het Vogelkop schiereiland. Na dagen rijst laten we ons eens gaan in een plaatselijke eettent en genieten we van verse gegrilde vis, krab en inktvis. De volgende ochtend kijken we enkele uren vogels in de omgeving van Sorong met tal van kwaliteitswaarnemingen van onder andere een Moluccan king-parrot, een large fig-parrot, een dwarf fruit dove en een moustauched treeswift. In de namiddag namen we de ferry naar het eiland Waigeo, een van de Raja Ampat eilanden. Een paradijs voor duikers en snorkelfanaten, want de koralen en de vissen zijn hier adembenemend. We zien zelfs een black-tipped reef shark tijdens het snorkelen. Een paradijselijke plek waar helder kristal zeewater en kleurrijke koralen afwisselen met het regenwoud.

Hier hoopten we een van de meest tot de verbeelding sprekende vogelsoorten ter wereld te zien: de wilsons bird-of-paradise.  Daags nadien was het prijs en konden we na een zware steile klim de wilsons bird-of-paradise van zeer dichtbij waarnemen. De laatste paradijsvogel van de reis werd de red bird-of-paradise de zich mooi liet zien. Andere zeer leuke waarnemingen zijn deze van de western crowned pigeon, de island whistler, spotted whistling duck, common paradise kingfisher, gurney’s eagle, Spotted honeyeater, claret breasted fruit dove, dusky myzomela, frilled monarch en de channel-billed cuckoo. Een prachtige afsluiter van de reis. De laatste avond vieren we ons avontuur met een welverdiende frisse pint in een goed hotel te Sorong, de enige stad in West-Papoea waar men bier openlijk mag schenken.