Baja California: walvissen, vogels en landschappen troef!

Begin 2024 reisde Starling af naar het prachtige Baja California. Een nieuwe bestemming in ons aanbod en eentje waar we lang aan gewerkt hadden. Een concreet privé verzoek om deze reis op te stellen leidde tot een erg divers reisschema van maar liefst 16 dagen, waarbij walvissen kijken en fotograferen centraal stond, vogels een belangrijke component waren en landschappen fotograferen een ‘noodzakelijk kwaad’.
We vielen van de ene verbazing in de andere, genoten van heel wat Mexicaans eten (en ja, ook de margaritas natuurlijk!), maakten de gehele reis in een avontuurlijke wagen en kwamen thuis met heel wat foto’s. 

San José en La Paz: Aftrap in het zuiden: bultruggen en endemen!

Na aankomst in San José del Cabo was het even op adem komen. Ons hotel had een prachtig uitzicht over de Pacifische Oceaan, en binnen de kortste keren zagen we meerdere bultruggen springen, dit vanop afstand, maar toch bijzonder impressionant zo gewoon tijdens de koffie op het terras.

Gedurende ons verblijf in de zuidpunt van Baja California bezochten we de variatie aan habitats – toch wel de grootste gedurende het hele reisschema – gezien dit de enige locatie is waar zich effectief bossen bevinden, althans op grotere hoogte. Lager gelegen bestaat het grootste deel van het schiereiland uit woestijn, maar aan de kusten zijn hier en daar ook zelfs kleine mangroves te vinden. De bossen op grote hoogte zitten stampvol trekvogels, het merendeel broedend in Amerika en Canada en hier slechts overwinterend, maar toch is er ruimte voor enkele endemische soorten en ondersoorten. De mythische baird’s junco is de highest prize, met slechts een erg kleine populatie vogels op grote hoogte in de dennen- en eikenbossen overlevend, maar ook de San Lucas robin, San Lucas vireo, Cabo pygmy-owl, Viosca’s band-tailed pigeon en tevens niet-endemen als ladder-backed woodpecker, ash-throated flycatcher, rufous-crowned sparrow, scott’s oriole, northern cardinal en lazuli bunting waren bijzonder algemeen hier.

De woestijn en ruigtes dichter bij de kust (en dus de bewoonde wereld) zitten dan weer vol met de tevens endemische gray thrasher, xantus’s hummingbird (een pareltje!), costa’s hummingbird, varied bunting, California scrub-jay, en meer. De omgeving staat bekend voor zijn kleine estero’s, dat in feite canyons zijn waar zoet water eindelijk aan de oppervlakte komt na ondergronds te zijn toegestroomd uit de bergen, maar eigenlijk vrijwel meteen de zee instroomt. Toch vormen zich hier vaak kleine moerassen, waar naast de endemische belding’s yellowthroat ook bijzonder veel trekvogels hun onderkomen vinden. Zo genoten we van grote aantallen sterns (elegant, common, foster’s, Caspian en royal tern), meeuwen (hier vooral laughing gull, western gull en California gull) en uiteraard de spectaculaire magnificent frigatebird. Zowel brown als American white pelican waren algemeen hier en zorgden voor een spectaculaire backdrop. Ook hier heeft de natuur het moeilijk, en zijn die vruchtbare estero’s helaas ook perfect om resorts op te bouwen. Tal van soorten die we zagen deze reis zijn daarom ook net bedreigd.

Magdalena Bay: zandbanken en eilanden

Na het grondig uitspitten van het zuiden werd het dan toch tijd voor onze eerste set walvistochten. Tijdens deze reis staan er in totaal maar liefst 6 gepland, waarbij de focus toch wel ligt op de grijze walvis en blauwe vinvis. De eerste stop was Magdalena Bay, een grote lagune aan de Pacifische kust die bekend staat om z’n goede waarnemingen van de soort. We overnachtten op een van de eilanden voor de kust, meerbepaald op een zandstrand omgeven door grote rotsen, waarbij we zowel de namiddag voordien als de ochtend erop de grijze walvissen bezochten.

We zagen gemakkelijk 20 individuen verspreid over deze twee dagen, vaak op enkele meters afstand! Spectaculair, maar we wisten toen nog niet goed hoe dicht we ze later zouden zien…

Tijdens het rondvaren in de baai kwamen we in aanraking met andere soorten, waaronder ook opnieuw bultruggen, en uiteraard heel wat vogels. We genoten van dichte waarnemingen van pink-footed shearwater, black-vented shearwater, heermann’s gull, broedende visarenden en American oystercatchers. In de buurt van onze slaapplek, een soort van luxueus tentenkamp op een van de uitgestrekte zandbanken, bleek een dode grijze walvis aangespoeld. Triest, maar tevens spectaculair om van zo dichtbij dit dier te kunnen bestuderen.

Pink-footed shearwater, een algemene overwinteraar die eigenlijk broedt in het uiterste zuiden van Chili. (c) Joachim Bertrands

Loreto: koloniaal verleden met een sausje van blauwe vinvissen

Na deze tweedaagse aan de Pacifische kust was het tijd om verder te rijden naar het noorden, en zo terug aan de binnenzijde van het schiereiland te belanden. We kwamen zo in het warme Loreto terecht, een ouder uitziend stadje dat al van eind 17e eeuw bewoond is. De koloniale stijl en oudere gebouwen getuigen van het verleden van deze streek, dat toch lange tijd als hoofdstad van Baja California functioneerde.

De Zee van Cortez is warm, diep en rijk aan leven, en dat was ook hier te merken. Meteen veranderde de avifauna en maakten de oceanische soorten plaats voor de endemische yellow-footed gull, grote aantallen blue-footed en brown boobies en zelfs red-billed tropicbird. Het was ook hier dat we enkele aanvaringen zouden hebben (niet letterlijk hoor!) met de endemische craveri’s murrelet.

Dit alles zou slechts randanimatie zijn voor de echte attractie van Loreto: de grote aantallen blauwe vinvissen. We wisten wel op voorhand nagenoeg met zekerheid dat we de soort hier zouden zien, maar om gedurende twee dagen toch gemakkelijk 15 a 20 verschillende individuen (!) tegen te komen, oversteeg zelfs onze verwachtingen. Een absolute topervaring en mogelijks zelfs het hoogtepunt van de reis.

Daarnaast wemelde de oceaan van het leven, en opnieuw kruisten enkele bultruggen ons pad. Gewone dolfijnen en tuimelaars hielden ons af en toe gezelschap, maar plots veroorzaakten twee rugvinnen in het open water toch paniek: wat was dat seg?! Het bleken twee Kogia’s, een uiterst zeldzaam genus zeezoogdieren, bestaande uit twee soorten: de dwergpotvis en de kleinste potvis. Na wat opzoekingswerk bleek het de kleinste potvis te zijn, een ongelooflijke waarneming! Van deze soort bestaat het merendeel van de waarnemingen uit aangespoelde exemplaren, en is het zien van dit dier in het wild echt ongelooflijk moeilijk te voorspellen en nagenoeg onmogelijk. Wat een chance!

Guerrero Negro: het verre noorden

Na het blubbergeweld in Loreto was het tijd om naar het verre noorden te rijden. De rit hier naartoe bracht ons eerst nog via allerhande kleine dorpjes naar de andere kant van het schiereiland, waarbij we oases tegenkwamen, heerlijk artisanaal Mexicaans aten en ook wat meer het binnenland en dus het ‘echte Mexico’ leerden kennen. We zouden uiteindelijk belanden aan een slikken- en schorrengebied rond het ietwat verzand dorpje Guerrero Negro. Dit vissersdorpje is niet meteen de meest charmant aandoende nederzetting die je kan vinden op het schiereiland, maar opnieuw is hier een gigantische lagune die wemelt van de walvissen, grijze walvissen dan met name.

De twee excursies die we hier hadden, tartten alle verbeelding. De grijze walvissen hier staan erom bekend te interageren met toeristen, eerst door zich te schuren aan de onderkant van de boten, maar ook bewust te spyhoppen en zo letterlijk te bedelen om gestreeld te worden. Dit voelde aanvankelijk heel vreemd, maar nadat zo’n gigant bewust eerst in de boot kijkt om dan z’n hoofd in jouw richting te manoeuvreren, dacht iedereen er toch anders over. De walvissen doen dit al jaren en gebruiken af en toe zelfs de boten als object tijdens de balts en zelfs de paring. Niet te letterlijk gelukkig, maar wel door met z’n twee of drie de boot als centraal punt te gebruiken waarrond het synchroon zwemmen plaatsvindt, daarna volgt het baltsen. Het enige nadeel? De walvissen kwamen eigenlijk te dicht voor de foto’s, en we moesten de hele tijd van lens wisselen.

De baai zelf barstte van het vogelleven, en het was duidelijk te merken dat veel soorten hier uit het verre noorden kwamen. Je zou het niet meteen verwachten, maar overwinterende zwarte rotganzen, ijsduikers, bonte strandlopers en brilzee-eenden doet eerder denken aan een goed dagje Zeeland dan Mexico, alleen het warme weer nam die twijfel weg!

Met deze bestemming kwam de Baja California reis ten einde. We reden terug naar Loreto en vertrokken van daar weer naar huis. Een ongelooflijk avontuur, een zalige groep van drie enthousiastelingen die ik mocht rondleiden, en een goede sfeer doorheen heel de reis!

De eindbalans!

Gedurende deze reis werden tientallen bultruggen, bijna 20 blauwe vinvissen en wellicht meer dan 30 grijze walvissen waargenomen. Daarbij kwamen de 2 kleinste potvissen, tientallen gewone dolfijnen, tuimelaars, California sea lion en nog enkele landzoogdieren zoals gray fox. Daarnaast zagen we nog enkele interessante dagvlinders, planten en meer. Voor een overzicht van onze niet-vogel waarnemingen klik je op deze iNaturalist link hier. 

In totaal hebben we maar liefst 197 vogelsoorten waargenomen, waarbij alle endemen werden opgekuist, zelfs de ondersoorten en minder gekende taxa. Via deze link kan je het eBird tripreport raadplegen dat onze waarnemingen van deze reis bundelt.

Wil jij graag ook naar Baja California? Laat het ons weten!